Τι είναι ο Κερατόκωνος;

Ο κερατόκωνος είναι η πάθηση που προσβάλει τον κερατοειδή, προκαλώντας λέπτυνση και αλλαγή της φυσιολογικής καμπυλότητάς του, δηλαδή ο κερατοειδής αποκτά κωνικό σχήμα αντί του φυσιολογικού σφαιρικού σχήματος. Έτσι απέκτησε και το όνομα η νόσος , κερατοειδικός κώνος ή κερατόκωνος (Keratoconus). Ο κερατοειδής, είναι ο πιο ισχυρός φακός του ανθρώπινου οφθαλμού, κατά συνέπεια αλλαγές στη φυσιολογική καμπυλότητά του (από τον κερατόκωνο), μειώνουν σημαντικά την όραση των ασθενών. Ο κερατόκωνος εμφανίζεται σε ασθενείς νεαρής ηλικίας, που συνήθως στα αρχικά στάδια είναι υποκλονικής μορφής και δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα, όπως τη μείωση της όρασης. Η πάθηση του κερατοκώνου στην πάροδο του χρόνου, μπορεί να εξελιχθεί με αποτέλεσμα να προκαλέσει συχνές αλλαγές στη συνταγογράφηση των γυαλιών των ασθενών, καθώς υψηλό και ανώμαλο κερατοειδικό αστιγματισμό, με συνέπεια την μείωση της όρασης των ασθενών με κερατόκωνο.

Όπως έχει προαναφερθεί στα αρχικά στάδια της νόσου, επειδή επιτυγχάνεται πολύ υψηλού επιπέδου όραση με γυαλιά, δε γίνεται άμεσα αντιληπτός ο κερατόκωνος. Συνήθως οι συχνές αλλαγές στη συνταγογράφηση των γυαλιών, ο υψηλός κερατοειδικός αστιγματισμός, και η μειωμένη όραση σε έναν ή ακόμη και στους δύο οφθαλμούς, οδηγούν σε πιο εξειδικευμένες κλινικές και απεικονιστικές εξετάσεις, όπου γίνεται η διάγνωση του κερατοκώνου. Η πιο σημαντική εξέταση τόσο για την διάγνωση όσο και για την παρακολούθηση του κερατοκώνου, είναι η κερατοειδική τομογραφία, στην οποία απεικονίζεται λεπτομερώς η καμπυλότητα του κερατοειδούς καθώς και το πάχος αυτού. 

Οι δύο βασικοί στόχοι που προκύπτουν σε ασθενείς με κερατόκωνο είναι αρχικά η σταθεροποίηση της νόσου, ώστε να μην επιδεινώνεται η πάθηση με την πάροδο του χρόνου και κατά δεύτερον η βελτίωση της όρασης των ασθενών με οπτικά βοηθήματα, όπως είναι τα γυαλιά και οι  ειδικοί φακοί επαφής. 

Τα τελευταία είκοσι χρόνια υπάρχει δυνατότητα παρέμβασης με χειρουργική θεραπεία, που επιτυγχάνει σταθεροποίηση της εξέλιξης του κερατοκώνου σε υψηλό ποσοστό, πάνω από 90%. Η θεραπεία αυτή, ονομάζεται διασύνδεση του κερατοειδικού κολλαγώνου, το λεγόμενο cross linking, που έχει τη δυνατότητα να «σκληραίνει» τον κερατοειδή και να αποτρέπει την περαιτέρω λέπτυνση και αλλαγή της καμπυλότητάς του. Η διασύνδεση του κερατοειδικού κολλαγόνου σήμερα, είναι η θεραπεία εκλογής για ασθενείς με εξελισσόμενο κερατόκωνο και είναι μια ασφαλής μέθοδος, η οποία πραγματοποιείται με τοπική αναισθησία. Ο/η ασθενής μετά από τη χειρουργική θεραπεία για δύο με τρεις ημέρες έχει φωτοφοβία, ενόχληση, πόνο, καθώς και χαμηλή όραση, όμως μετά από μια εβδομάδα ανακτά λειτουργική όραση και μετά από ένα μήνα η όραση επανέρχεται σε επίπεδα προ χειρουργείου.

Όπως προαναφέρθηκε οι αλλαγές στην καμπυλότητα του κερατοειδούς, καθώς και ο ανώμαλος αστιγματισμός είναι αυτά που μειώνουν την οπτική δυνατότητα των ασθενών με κερατόκωνο, τόσο ποσοτικά, όσο και ποιοτικά. Αξίζει να σημειωθεί ότι συχνά παρατηρούνται παράπονα από τους ασθενείς για διπλωπία, δυσκολία στην νυχτερινή οδήγηση, στη θέαση τηλεόρασης και συνάμα δυσκολία την ώρα του διαβάσματος. Δεν πρέπει να παραληφθεί όμως, ότι στα αρχικά στάδια η κερατοειδική παραμόρφωση δεν είναι σημαντική γι αυτό και ο ασθενής μπορεί να επιτύχει καλή όραση με γυαλιά ή με την χρήση μαλακών φακών επαφής. Όταν η κερατοειδική παραμόρφωση γίνει σημαντική τότε τα παραπάνω οπτικά βοηθήματα δεν προσφέρουν λειτουργική όραση και οι ασθενείς πρέπει να αναζητήσουν πιο σύνθετες λύσεις. Σήμερα, διαθέτουμε μια σειρά από εξειδικευμένους φακούς επαφής (σκληρικοί, υβριδικοί κτλ.) που μετά από κατάλληλη εφαρμογή μπορούν να επιτύχουν εξαιρετικά επίπεδα όρασης για τους ασθενείς με κλινικά σημαντικό κερατόκωνο.